RENESANS
Zapoczątkowany we Włoszech, styl wzorował się na budowlach starożytnych, ale nie naśladował ich, nie kopiował. Ważny jest rytm i harmonia, piękno form i proporcje w budynkach. Zapożyczano detale z budowli starożytnych.
Charakterystyczne dla odrodzenia są boniowane ściany i attyki kryjące dach pogrążony. Ten typ dachu w naszym klimacie nie sprawdził się i nie stał się popularny dla naszych budynków. Także kolumny, zdobione już inaczej portale i obramienia okien, no i oczywiście arkady są typowe dla renesansu.
Na kopułach pojawia się tzw. latarnia.
Do nas w związku z małżeństwem króla Zygmunta I z Boną Sforza, renesans dotarł wcześniej niż do Niemiec i Francji. Na dwór królewski przybyli liczni artyści z Włoch, byli zatrudniani przez dwór królewski, arystokrację i bogatych mieszczan, dlatego wznoszono i modernizowano głównie zamki, pałace, ratusze i kamienice. Nieliczne nowe kościoły były budowane jeszcze jako gotyckie, ale do wielu kościołów dobudowano renesansowe kaplice wzorowane na kaplicy zygmuntowskiej zbudowanej przy katedrze na Wawelu.
ROZMIESZCZENIE OBIEKTÓW RENESANSOWYCH
Baranów Sandomierski
Bejsce
Bodzentyn
Chełmce
Chęciny
Kielce
Klimontów
Koniemłoty
Książ Wielki
Nowy Korczyn
Piotrkowice
Pińczów
Podzamcze
Sandomierz
Staszów
Szydłowiec
Szydłów
Wodzisław
Wąchock
Santi Gucci – jeden z włoskich artystów, którzy przynieśli do Polski renesans.
Pochodził z Florencji, był nadwornym architektem królewskim, króla Batorego i Zygmunta III, twórcą wielu nagrobków m.in. Stefana Batorego
i Zygmunta Augusta w kaplicy na Wawelu.
W Pińczowie prowadził manufakturę produkującą detale architektoniczne: portale drzwiowe i okienne, kartusze, elementy zdobnicze, a nawet całe kaplice. Wyroby te rozsiane są na terenie całej Polski. Korzystał oczywiście z doskonałego kamienia wydobywanego na miejscu, kamień miękki i łatwy w obróbce po wydobyciu, z czasem twardniejący.
Santi Gucci projektował leżącą w Książu Wielkim rezydencję bp Piotra Myszkowskiego. Uważa się, że był również projektantem pięknego pałacu
w Baranowie Sandomierskim, oraz kaplicy Świętej Anny w Pińczowie, w którym mieszkał i zmarł. Obiekty te zachowały cechy budowli renesansowych mimo drobnych modernizacji w okresach późniejszych. Obydwa pałace, w Baranowie i Książu, znajdują się tuż za granicą województwa świętokrzyskiego.
KSIĄŻ WIELKI – pałac bp Piotra Myszkowskiego
z lewej widok ogólny i powyżej jeden z dwóch identycznych pawilonów na prawej i lewej stronie placu przed pałacem.
W jednym z pawilonów była kaplica, a w drugim biblioteka.
BARANÓW SANDOMIERSKI
Pałac wykończony już przez uczniów Santi Gucciego. Powyżej piękny dziedziniec pałacu zwanego często małym Wawelem